Tłumacze

Warto rozmawiać z młodymi ludźmi o pracy tłumacza, by mieli świadomość, jak w uproszczeniu wygląda i ile trwa proces tłumaczenia. A także by potrafili zauważyć, że zawód ten w najbliższym czasie nie zaniknie mimo coraz doskonalszych narzędzi do tłumaczenia. Uczniom w młodszych klasach należy jak najszybciej uświadamiać, że książki, które czytają, zostały napisane w innym języku, po czym ktoś zadbał o to, aby mogli przeczytać je w języku polskim. Powinni wiedzieć też o tym, że często istnieje więcej niż jeden przekład danej lektury, a to, który z nich wybiorą, może mieć duże znaczenie.

Aleksandra Brożek-Sala – tłumaczka  literatury anglojęzycznej, głównie literatury faktu, właścicielka niewielkiej szkoły językowej.

Młodzi czytelnicy nie uczą się, że literatura ma więcej wymiarów niż tylko polszczyzna; że za powstaniem polskiej wersji Don Kichota czy Pani Bovary stoi twórcza praca nie tylko samych autorów; że każde dzieło może istnieć w wielu wersjach, które można porównywać, woleć, lubić, krytykować; że słowo i rzecz nie przylegają do siebie całkowicie, czego dowodem jest wielość przekładów i w ogóle wielojęzyczność świata; że świat jest wielojęzyczny i wielokulturowy, różnorodny, barwny, trudny, fascynujący odmiennością. Tego wszystkiego uczy czytanie i interpretacja przekładu, dlatego warto o przekładzie mówić młodym ludziom, którzy wkraczają w fazę czytania dorosłego. To jest po prostu szalenie ważny element wyposażenia nowoczesnych czytelników. A poza tym – wystarczy zobaczyć, ile radości i satysfakcji przynosi uczniom próbowanie własnych sił w przekładzie.

Magda Heydel – nagradzana tłumaczka litera­tury języka angielskiego, m.in. Josepha Conrada, Seamusa Heaneya, T.S. Eliota, Teda Hughesa i Virginii Woolf. Edytorka przekładów, m.in. Czesława Miłosza.

Każdy tłumacz jest najpierw czytelnikiem, ale czytelnikiem specyficznym, pragnącym podzielić się swą wizją tekstu z tymi, którzy nie mają dostępu do oryginału. Podobnie jak dzieło dramatyczne, które w kolejnych inscenizacjach odkrywa coraz to nowe znaczenia, tak i każde kolejne tłumaczenie ukazuje świat „przefiltrowany” przez wrażliwość tłumacza. Różnorodność przekładów uświadamia młodym ludziom bogactwo ukrytych znaczeń, uwrażliwia na różnorodność interpretacji oraz ukazuje problemy, jakie stają na drodze tłumacza w jego pracy przekładowej.

Renata Niziołek – przekładoznawczyni, tłumaczka języka francuskiego, współpracuje z Wydawnictwem Literackim w Krakowie. Autorka zarówno tekstów literackich (Alfred de Musset, Michel Vinaver, Philippe Minyana), jak i tekstów eseistycznych i użytkowych.

Jak powstaje literatura? Jest dziełem natchnienia, wytworem geniuszu czy raczej czysto językowym efektem, układem struktur i mechanizmów? Rzadko kiedy mamy tak doskonałą możliwość przyjrzenia się procesowi tworzenia, jak wtedy, kiedy obcujemy z przekładem literackim. W tym wypadku tekst w jawny sposób powstaje z innego tekstu, stworzonego w innym języku. Co dzieje się w owym „pomiędzy”? Jak możliwe jest powiedzenie tego samego inaczej? Dzięki poznawaniu zagadnień związanych z tłumaczeniem literatury uczniowie uzyskają wgląd w jedno z najważniejszych zjawisk literatury i całej kultury – zjawisko, bez którego ową kulturę nie sposób sobie wyobrazić.

Tomasz Swoboda – eseista i tłumacz literatury francuskiej, między innymi tekstów Baudelaire’a, Nervala, Bataille’a, Leirisa, Sartre’a, Barthes’a i Le Corbusiera, a także serii komiksowej Ariol.